تست IVA – یا Integrated Visual and Auditory آزمون بررسي يكپارچه عملكرد ديداري شنيداري
مقدمه :
تست IVA ، يك آزمون پيوسته ديداري شنيداري 20 دقيقه اي است كه دو عامل اصلي يعني كنترل پاسخ و توجه را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
آزمون صرف قسمت اصلی و 2 دقیقه صرف آشنایی با آزمون و 2 دقیقه آخر به منظور ارزیابی اعتبار آزمون بوده که مرحله آرام سازی نام دارد. در مرحله اصلی آزمون 500 محرک دیداری و شنیداری ارایه می شود.
تست IVA بر مبناي راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني DSM-IV تدوین شده و به تشخيص و تفكيك انواع ADHD شامل نوع کمبود توجه، نوع بيش فعال(تکانشگر)، نوع ترکیبی و نوع ناشناخته (NOS)، می پردازد . اين آزمون براي افراد 6 سال به بالا و بزرگسالان قابل اجرا مي باشد.تكليف آزمون شامل پاسخ يا عدم پاسخ (بازداري پاسخ) به 500 محرک آزمون مي باشد. هر محرک فقط يك و نيم ثانيه ارائه می گردد از این رو اجرای آزمون به یک توجه مداوم و ثابت نیازمند است.
تاريخچه تست IVA :
در این قسمت سعی شده است، بیشتر به تحقیقاتی که بر روی تست IVA تا کنون صورت گرفته، اشاره شود. اصطلاح CPT نخستین بار، توسط رزولد و همكاران (1965)، براي توصيف آزموني كه مشكلات توجه را در افراد مبتلا به صرعِ خفيف ارزيابي مي كرد، به كار گرفته شد. اين گروه پژوهشی، نسخه هاي مختلف(X) و (A-X) از آزمون CPT را معرفي كردند. در نسخه (X) آزمون CPT ، فقط محرک های ديداري ارائه می گردید. در نسخه بعدی این آزمون، یعنی (A-X) دو محرك A و X به آزمودني ارائه مي گرديد؛ كه محرک هدف (X) بود. مشکلی که وجود داشت این بود که هيچ يك از اين آزمون ها به صورت استاندارد و در عین حال ساده موجود نبودند.
در تحقیقی که توسط زوهن، کروسی و راپاپورت (1991)، انجام شد ، نتایج نشان داد زمانیکه محرک های آزمون به صورت موقتی و غیرقابل پیش بینی ارائه شدند، نمرات میانگینِ مدت زمان واکنش، در افراد مبتلا به ADHD بیشتر تحت تأثیر قرار می گرفت.
در آزمون IVA+PLUS، توجه باید از ديداري به شنيداري و بر عكس تغییر کند. نتايج تحقيقاتي كه توسط بنتون بعمل آمده ، نتيجه گرفته که، اين مشكلات رفتاري احتمالاً اساس عصب شناختي داشته و ناشی از عوامل دیگری نظير عدم انگيزش کافی و خستگي نمی باشد. هم چنین باركلي (1993)، فرضيه اي را مطرح كرد كه نشان مي داد، مشخصه اصلي اختلال ADHD ، مشكل در بازداري پاسخ مي باشد. بر اساس اين فرضیه، تست IVA براي ارزيابي توانایی بازداري پاسخ طراحي شده است. این آزمون، توجه را به عنوان یک مؤلفه شناختي چند بعدي، بر اساس مدل شلبرگ متير (1987)، ارزیابی می کند در اين مدل توجه به پنج بعد تقسيم مي گردد.
اعتبار و روايي آزمون:
نتايج مطالعات نشان مي دهد كه آزمون IVA+PLUS حساسيت كافي (92%) و قدرت پيش بيني درست (89%) را براي تشخيص درست ADHD در كودكان دارد. به طور كلي يافته ها نشان مي دهد كه اين آزمون از اعتبار و روايي مطلوب و بالايي در بررسي توجه و دقت و تشخيص ADHD برخوردار مي باشد.
ساختار آزمون:
اجراي تست IVA شامل چهار مرحله مي باشد:
(مرحله1) Warm up گرم كردن
( مرحله2) تمرين Practic
(مرحله3) آزمون اصلي
و (مرحله4)سرد كردن Cool-down
مرحله Warm up به دو زمان مجزا تقسيم مي گردد، يك دقيقه براي گرم كردن ديداري و يك دقيقه براي گرم كردن شنيداري كه پس از آن مرحله تمرين شروع مي شود و در آن، اهداف و خطاهاي ديداري به صورت تركيبي ارائه مي گردد. اين مرحله يك دقيقه و نيم طول مي كشد. آزمون اصلي كه در آن نيز اهداف ديداري و شنيداري به صورت تركيبي ارائه مي گردد که تقريباً 13 دقيقه طول مي كشد ومرحله سرد کردن دقیقا تكرار مرحله گرم کردن مي باشد.
این تست 4 مقوله اصلی را اندازه گیری می کند:
1- توجه که هوشیاری، کانون توجه و سرعت را در هر کدام از انواع توجه مداوم، انتخابی، تقسیم شده، متمرکز و متناوب اندازه گیری می کند.
• توجه متمركز: برای پاسخ صحیح نیاز به تمرکز روی همان موضوع خاص را داریم. این مقیاس توانايي پاسخدهي صحيح به محرك خاص را اندازه می گیرد. برای مثال هنگام درس خواندن فقط روی درس تمرکز می کنیم نه محرک ها و چیزهای دیگر.
• توجه مداوم : این توجه بیانگر توانايي حفظ توجه روی موضوع خاصی است. یعنی بعد از اینکه توجه ایجاد شد آن توجه برای مدتی حفظ شود.
• توجه انتخابي : تواناييِ شناختي، براي پاسخدهي صحيح به موضوع مرتبط با هدف و عدم پاسخ به موضوعی که مرتبط با هدف نیست.
• توجه متناوب : انعطاف پذيريِ شناختي در انتقال توجه از یک محرک به محرکی دیگر برای مثال از ديداري به شنيداري و بر عكس.
• توجه تقسيم شده : توانايي پاسخدهي همزمان به چند موضوع یا چند تكاليف مختلف، توجه تقسیم شده گفته می شود. برای مثال فرد همزمان درس می خواند، تلویزیون تماشا می کند و حرف هم می زند.
2- کنترل پاسخ که شامل: احتیاط، تحمل، ثبات و تنظیم حرکات ظریف حرکتی است.
3- کیفیت که شامل: سبک یادگیری و آمادگی برای یادگیری است.
4- اعتبار: درک، روانی-حرکتی و مقاومت در برابر خستگی را می سنجد.
مزایای استفاده از تست IVA :
1- در 20 دقیقه به درمانگر کمک می کند تا انواع پیش فعالی را بر اساس DSM تشخیص دهد.
2- به درمانگر در تشخیص دقیق کمک می کند.
3- انواع عدم دقت بینایی و شنوایی و تکانشی بودن را اندازه گیری کند.
4- به والدین و معلمین کمک می کند تا به مشکلات کودک و دانش آموز خود واقف گردند. برای مثال کودک در یادگیری از طریق بینایی مشکل دارد و یا شنوایی.
5- بهترین سبک یادگیری کودک را آشکار می کند.
6-اجرای آن بسیار آسان است و مراجع و درمانگر هیچ مشکلی در اجرای آن ندارد.
7- تفسیر آن آسان است، زیرا بر مبنای بهره هوشی است که میانگین آن 100 و انحراف معیارش 15 است.
8- بدلیل برخورداری از ثبات بالای آزمون-آزمون مجدد به درمانگر کمک می کند تا اثر درمان را بررسی کند.
9- به درمانگر کمک می کند تا از مشکلات انگیزشی و آسیب های عصبی آگاه شود.
10- از نتایج ان می توان برای فعالیت های پژوهشی استفاده کرد.
11- از نوع پیشرفته که برای سن 18 سال به بالا استفاده می شود.
12- مشاهده آزمودنی در حین اجرای آزمون از لحاظ بالینی که برای تشخیص مشکلات آنها اهمیت دارد.
لازم به توضیح است که تست IVA در کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان ذهن برتر ایرانیان بصورت تخصصی انجام می شود ، و والدین به منظور آگاهی از میزان تکانشگری و حواس پرتی کودکان خود ، می توانند به این مرکز مراجعه نمایند.
شقایق دخیلی : کارشناس ارشد روانسنجی
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان ذهن برتر ایرانیان
www.irnfb.com
www.irnfb.ir