آزمون هوشی وکسلر کودکان
با مروری بر تاریخچه ارزیابی روانشناختی و سنجش عملی دیده می شود، امروزه بیش از هر زمان دیگری تست های هوش و IQ – با اجرای انفرادی – در دسترس است.
به رغم تمامی ویژگی های کمی و کیفی مبتکرانه و بدیع تست های هوشی جدید که اخیرا تجدید نظر هم شده اند، مقیاس های هوش وکسلر همچنان در مرتبه ای عالی و در صدر قرار دارند. در حقیقت مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان – ویرایش چهارم (WISC-IV) ، همانند فرم قبلی اش یعنی WISC-III، همچنان یکی از پرکاربردترین ابزارهای سنجش هوش در تمامی دنیا خواهد بود. از آنجایی که آخرین ویرایش WISC نشان می دهد، بنیادی ترین تجدید نظر مقیاس وکسلر را تا کنون داشته است، تکلیف متخصصان برای اجرا و تفسیر WISC-IV که از لحاظ هم نظری و هم روانسنجی قابل دفاع است، در مقایسه با ویرایش های قبلی این تست و حتی دیگر تست های برتر بسیار دشوارتر شده است(فلانگان ،مک گرو و اوتیز،2000;کافمن، لیکتنبرگ ،2002-2005) .
WISC-IV، با توجه به 4 عامل اصلی خود ( شاخص درک کلامی، شاخص استدلال ادراکی، شاخص حافظه فعال، شاخص سرعت پردازش )، به 4 نمره کلی که برای نشان دادن توانایی هایی در کارکرد هوشی یا 4 حیطه شناختی مشخص شده است، به علاوه یک نمره هوشبهر کلی نهایی که نمایانگر “توانایی هوش کلی (FSIQ )” کودک است دست می یابد. این فرم جدید متشکل از 15 خرده نظام است و آزمونگر تعلیم دیده و ماهر می تواند آن را در طی 60 تا 90 دقیقه اجرا کند . روش اجرای این فرم جدید به گونه ای آسانتر طراحی شده است که سازگار با کاربران بوده و فعالیت اجرایی را به سادگی ارتقا می بخشد. در WISC-IV بر خلاف WISC-III که دو نمره هوشبهر کلامی و عملی داشت، 4 نمره کلی ( 4 شاخص یا 4 عامل اصلی) و نمره هوشبهر مقیاس کامل (FSIQ) بدست می آید. FSIQ در واقع جمع یا ترکیبی از همان 4 نمره کلی یا 4 شاخص اصلی است که از مجموع نمرات 10 خرده آزمون بدست می آید. (اسمیت، 2005).
تاریخچه آزمون
در حوزه ارزیابی روانشناختی، ابعاد بالینی و روانسنجی مقیاس های هوش وکسلر به گونه ای بوده است که این مقیاس ها را در جایگاهی برتر و ویژه قرار داده است. (فلاناگان و همکاران، 2000;کافمن ،2003).
مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان WISC-IV ، که در سال 2003، ویرایش چهارم آن توسط شرکت روانشناسی پیرسون (TPC) چاپ و منتشر شد، ابزار بالینی با اجرای انفرادی است که برای ارزیابی توانایی هوشی کودکان سنین 6 سال و 0 ماه الی 16 سال و 11 ماه(6:0-16:11) بکار می رود.(2003TPC،نقل از گزارش 1;ویلیامز، ویس،رالفوس، 2003).
مبانی تئوریک ساختار جدید WISC-IV، بر پایه مدل های عصب شناختی در چهارچوب رویکرد پردازش اطلاعات تدوین شده است.
برای درک بهتر ساختار فرم جدید وکسلر می توان به نمودارهایی که در زیر آمده است توجه کرد.
در زیر اجزای هر یک از این 4 شاخص جدید یا 4 نمره کلی معرفی می شود. به عبارتی گفته می شود که هر یک از خرده آزمون ها، مربوط به کدامیک از این 4 شاخص اصلی است
ساختار کلی WISC-IV و 4 نمره کلی آن (اقتباس از دانشگاه رادفورد ، 2005)
ساختار مفهومیWISC-IV و 4 نمره کلی آن(اقتباس از دونا اسمیت، 2005)
طبقه بندی – توصیف کیفی میزان نمره IQ بدست آمده
بسیار باهوش Very Superior 130 and above
باهوش Superior 120-129
متوسط بالا High Average 110-119
متوسط Average 90-109
متوسط پایین Low Average 80-89
مرزی Borderline 70-79
بسیار پایین – MR Extremely Low 69 and below
عقب مانده خفیف MR – mild 55-69
عقب مانده متوسط MR – moderate 40-54
جدول توصیف کیفی معادل هر سطح از مقادیر IQ
محاسن مقیاس های وکسلر
1- آسانی اجرای خرده آزمون های مقیاس وکسلر
2- داشتن دستورالعمل های روشن و دقیق
3- آشنایی پژوهشگران و مجریان آزمون های روانی با این مقیاس ها
4- سابقه طولانی در ارزش یابی های مستمر متخصصان بالینی
5- داده های روشن و دقیق در مورد کارکردهای شناختی شخصی و تعیین نقاط قوت و ضعف آزمودنی
References
-WISC-IV.comwebsite(especially the FAQs and the Technical Reports)Copyright 2005 Harcourt Assessment, Inc. All rights reserved.Dr Donna Rury Smith
-Flanagan, D. P., &Kaufman, A. S. (2004). Essentials of WISC-IV assessment.Hoboken, NJ:Wiley.
-Williams, P.E.,Weis, L. G., & Rolfhus, E. (2003a). Theoretical model and test blueprint (WISC-IV Technical Report No. 1). Retrieved December 8, 2004, from http://harcourtassessment.com/Hai/Images/pdf/wiscsv/WISCIVTechReport1.pdf
قابل توجه است تست های هوش وکسلر در فرم های پیش دبستانی، کودکان و بزرگسالان در مرکز نوروتراپی ایرانیان بطور تخصصی اجرا می شود به منظور آگاهی از وضعیت هوش، کارکرد شناختی و مشخص شدن نقاط ضعف و قوت خود میتوانید به این مرکز مراجعه نمایید
شقایق دخیلی کارشناس ارشد روانسنجی
روانسنج مرکز نوروتراپی ایرانیان
www.irnfb.com
www.irnfb.ir
www.dr-azarangi.com