مقدمه نوروتراپی چیست و چه عواملی بر درمان نوروتراپی تاثیر دارد؟
درمان نوروتراپی ، عوامل زیادی می‌تواند ، نتیجه درمان نوروتراپی را تحت تاثیر قرار داده ، و آن را در جهت مثبت و یا منفی هدایت کند .در موارد مثبت ، درمانگر تشخیص می دهد که بیمار زودتر و سریعتر از معمول به درمان جواب داده ، به عبارت دیگر این عوامل در تسریع بهبودی کمک می کنند.
و در موارد منفی برعکس ،علیرغم اجرای درمان های مناسب و پروتکل های صحیح ممکن است ، از درمان نتیجه ای حاصل نشود، اغلب درمانگر هایی که تجربه کافی ندارند ، ممکن است از این عوامل اطلاعی نداشته باشند، ، و این موضوع می‌تواند برای مراجعه کننده و خود درمانگر مشکلات فراوانی ایجاد کند.
این عوامل به سه دسته عوامل روانی ، فرهنگی اجتماعی و بیولوژیکی تقسیم می شود ،
و هرکدام از عوامل فوق به دو دسته تقسیم می شود .
1- علی رغم مشاهده بهبودی علائم بالینی ، هنوز در الکتروانسفالوگرافی تغییراتی که این بهبودی را تایید کند مشاهده نمی شود .
2- درعلایم بالینی بیماری کاهش مشاهده میشود، به اصطلاح می توان گفت که رو به بهبودی است ، ولی در الکتروانسفالوگرافی تغییراتی مبنی بر بهبودی نمی بینیم .
درمان نوروتراپی در خلاء تاثیری نخواهد داشت ، و فاکتورهای زیادی می‌تواند نتیجه نوروتراپی را تحت تاثیر قرار دهد.
به طور کلی درمانگر هایی که تجربه کافی ندارند ، ممکن است درباره عواملی که بر روی نتیجه درمان نوروتراپی موثر باشند ،آگاهی کافی نداشته باشند . و علل این بهبودی های سریع و یا تاخیر در بهبودی را نمی توانند تشخیص دهند.
البته عواملی نظیر کیفیت دستگاه ، و مهارت درمانگر ، و نحوه اجرای پروتکل های درمانی ، در نتیجه درمان تاثیر بسزایی دارد.
این بخش را به دو قسمت عمده می‌توان تقسیم کرد:
اول : مواردی که در آن علیرغم اجرای صحیح پروتکل های درمانی ، نتیجه میزان بهبودی علایم بالینی مایوس کننده است ، و حتی ممکن است ، علایم جدید دیگری نیز به بیمار اضافه شده باشد ، وعلیرغم این که هنوز بهبودی کامل در بیمار مشاهده نشده ، ولی با کمال تعجب در الکتروانسفالو گرافی علایم بهبودی را می بینیم ، .که در این صورت ، ممکن است بیمار ، درمان را قطع کند!
دوم : ممکن است که درعلایم بالینی بیماربهبودی دیده شود ، ولی در الکتروانسفالوگرافی تغییراتی را نبینیم!
عواملی که نتیجه درمان نوروتراپی را آهسته می کند ، در نتیجه مجبور به قطع نوروتراپی می شویم :
1- عوامل روانی :
الف : ممکن است بیمار علاوه بر علائم ADHD علایم سایکولوژیک دیگری مربوط به بیماری‌های مختلف نظیر افسردگی ، اضطراب ، PTSD نیز داشته باشد ، که این بیماری های همراه بر نتیجه نوروتراپی می توانند تاثیر گذاشته و باعث تاخیر در بهبودی شوند.
ب : در درمان نوروتراپی ، هدف درمان ، کاهش علائم بیماری و اضطراب می باشد، ولی بعضی از بیماران ممکن است برای از بین رفتن ، علایم بیماری خود راضی نباشند ، طوری که، بعضی از بیماران تعریف می‌کنند.
خیلی وقت است که من دچار اضطراب و عصبانیت نشده‌ام و دلم می خواهد ، دوباره آن حالت را داشته باشم ، یا در جریان درمان ممکن است ، بیماری که دچار PTSD می باشد ، در حین درمان خاطرات آن یادآور شود ، و باعث شدت علایم و ناراحتی بیمار گردد.
ج : در بعضی موارد خود بیمار به خاطر نفعی که ممکن است داشته باشد ، حاضر به بهبودی نیست ، و همکاری لازم را برای بهبودی ندارد ، در این موارد ممکن است که بابت بیماری که دارد ، از بیمه پول هم دریافت میکند ،و اگر خوب شود ، مبلغی که بابت بیماریش می گیرد قطع می شود.
یا در بعضی موارد بیمار پس از بهبودی ، لازم است از یک مریض دیگر پرستاری کند ، و اینها عواملی است که در نتیجه درمان موثر خواهد بود ، در بعضی مواقع بیمار میخواهد طول درمانش طولانی شود.
برای مثال نوجوانانی که برای مدت زیادی و جلسات طولانی برای درمان مراجعه می کند ، ودر این ساعات آزادی کامل دارند ، و والدین آنها پس از اتمام جلسات محدودیت‌هایی را برای آن ها در نظر خواهند گرفت ، و یا در مواردی که از دادگاه آزادی مشروط گرفته اند ، و دوست دارند که طول درمان طولانی‌تر باشد.
د : در بعضی موارد هیجان‌های ناخواسته ممکن است نتیجه درمان نوروتراپی را تحت تاثیر قرار داده ، و باعث تاخیر در بهبودی شود ، برای مثال افرادی که علاوه بر بیماری که تحت درمان هستند ، OCD نیز دارند ، و برای درمان آنها علاوه بر نوروتراپی از سایر درمانهای روانپزشکی نیزباید کمک کرفت .
2- عوامل فرهنگی و اجتماعی
الف: بررسی ها نشان داده که نقش محیط هم در بهبود و هم در تاخیر در بهبودی نقش عمده دارد ، برای مثال کودکانی که دچار ADHD هستند ، محیط خانه و والدین در بهبودی آن ها نقش بسزایی دارد ، به طوری که اگر محیط خانه به صورت بی نظم و ترتیب باشد، نتیجه درمانی خوبی نخواهیم داشت ، و در این موارد لازم است که والدین به Family therapy معرفی شوند.
ب: در بعضی موارد اطرافیان و والدین و یا همسر راضی به بهبودی فرزندشان نیستند ، چون از بیماری فرزندشان سود می برند ، و یا به آن عادت کرده اند ، و در حال حاضر که علایم بیماری نظیر ، بیش فعالی ، بهتر شده ، برایشان کسل کننده است و به اصطلاح نسبت به شلوغی های فرزندشان عادت کرده اند.
و یا در بعضی موارد والدین به یک فرزند بیمار نیاز دارند ، تا مورد ترحم اطرافیان و خانواده مادری و یا همسر سلطه گر و یا مادر افسرده باشند ، و یا در بعضی موارد یک همکلاسی از اینکه دوستش قبلاً شلوغ و دلقک کلاس بود ،و حالا که رفتار نرمال و آرامی دارد ،برایشان خسته کننده شده ، و راضی به بهبودی دوستشان نیستند.
ج: در بعضی موارد علیرغم اینکه علایم بالینی کودک رو به بهبودی است ، و والدین نیز آن را می بینند و تایید می کنند ، ولی باز هم راضی نیستند ، و دوست دارند که فرزندشان خیلی ایده‌آل باشد ، و علایم دیگری را نیز به علایم اولیه بیماری فرزندشان اضافه می‌کنند ، و یا دوست دارند که در مورد فرزندشان peak performance کار شود ، که در این موارد معمولاً والدین اظهار می کنند که ، نتیجه ایده آلی هنوز نگرفته اند ، و راضی نیستند.
د. در بعضی مواقع در مدت درمان نوروتراپی ممکن است برای بیمار ترومایی رخ دهد ، و یا حادثه تلخی برایش اتفاق بیفتد ، مانند ، مرگ یکی از نزدیکان ، یا بیماری صعب العلاج ، و یا آسیب وارده به بیمار و یا فامیل بیمار ، جدایی ، طلاق ، مسافرت ، و تغییر مدرسه ، از دست دادن دوست پسر یا دختر ، می‌تواند در روند بهبودی تاثیر منفی داشته باشند.
و بعضی مواقع درمانگر متوجه میشود که ، بیمار دچار تظاهراتی در اثر ، تجاوز جنسی ، و یا مصرف مواد و غیره شده ، که همه اینها می تواند موجب پسرفت نتیجه درمان شود ، و در همه این موارد باید درمان نوروتراپی را قطع کرده ، و بیمار را جهت درمان ترومای وارد شده ، به روان درمانی ، و یا برای تغییر محیط زندگی ، اقدامات لازم انجام داد.
ه: در بعضی موارد کودکان و یا نوجوانانی که تحت درمان نوروتراپی قرار گرفته‌اند ، به خاطر هزینه‌ای که والدینشان برای انجام نوروتراپی پرداخت میکند ، نگرانند ، و دوست ندارند که این هزینه را والدین پرداخت کند ، و به خاطر آن برای ادامه درمان رغبت نشان نمی‌دهند ، و یا برای اینکه بهانه‌ای برای قطع درمان باشد ، از نتیجه درمان احساس نارضایتی می کنند.
و: در بعضی موارد حرف های اطرافیان و یا معلم و یا سایر بیماران در اتاق انتظار می‌تواند باعث تغییر در تصمیم بیماران شود ، مثلاً ممکن است که تعریف کنند که این روش درمانی زیاد موثر نیست ، و هزینه بیخودی است ، و مورد تایید نمی باشد ، و باعث دلسردی و قطع درمان توسط بیمار گردد.
و یا بیماری که از درمان نوروتراپی نتیجه خوبی نگرفته ، و رضایت ندارد ، ممکن است باعث تغییر در تصمیم گیری بیمار جدید شود ، که اظهار می دارد ، این روش درمان باعث تلف کردن وقت و هزینه میشود.
و در بعضی موارد نیز تبلیغاتی که در اینترنت و مجلات وجود دارد ، و ادعا می کنند که ، روش های آنها سریعتر و موثر تر و ارزانتر است و باعث بهبودی و تغییر علائم مغزی می شود ، و این روش‌ها و این نوع تبلیغات خیلی زیاد است ، و ممکن است بیمار تحت تاثیر آنها قرار بگیرد ، و این تبلیغات می‌تواند شامل یوگا و مدیتیشن و mindfulness و نظیر آنها می باشد.
3-عوامل بیولوژیک
الف : مهمترین عامل بیولوژیک شایع مصرف دارو و نقش آنها ، بر روی نتیجه درمان نوروتراپی است ، که در بعضی موارد اثر داروها باعث بی نتیجه ماندن ، اثر نوروتراپی شده ، و مانع بزرگی در پیشرفت به سوی بهبودی می شود ، در این موارد لازم است که با پزشک معالج ، که دارو را تجویز کرده مشاوره انجام شود.
یا در بعضی موارد خود بیمار سرخود دارو را قطع میکند ، و دچار عوارض می شود ، و در آن موقع عوارض که به وجود آمده ، معلوم نیست که مربوط به قطع ناگهانی دارو است یا عدم تاثیر درمان نوروتراپی ، و یا در بعضی موارد بیمار قبل از شروع درمان ممکن است ، به مقدار زیادی الکل و یا بعضی مواد غیر قانونی مصرف کرده باشد ، و در موقع درمان با نوروتراپی که قطع ناگهانی آنها منجر به عوارض و اختلال در روند بهبودی شده .
ب : در بعضی موارد علت عدم پاسخگویی به درمان نوروتراپی وجود اختلالات حسی و اختلال بینایی و شنوایی در بیماراست ، که این گونه مسائل با اختلال در توجه و تمرکز اشتباه شده ، و در این صورت لازم است ، بیمار به پزشکان متخصص مربوطه راهنمایی شود.
ج : عوامل مهم دیگری که می‌توانند نتیجه درمان نوروتراپی را تحت تاثیر قرار بدهند عبارتند از تغذیه نامناسب و بی خوابی و کمبود خواب ، یا کسانی که در یک خانه پر هیاهو زندگی می‌کنند ، و خواب کافی ندارند ، و یا برای بچه های مدرسه که در مدرسه تکلیف بیش از حد داده میشود و برایشان انجام آنها خسته کننده است.
و یا آنهایی که بیشتر از فست فود استفاده می کنند ، و غذاهایی که می خورند ، فاقد ارزش غذایی است ، و خود این بیخوابی و عدم تغذیه کافی می‌تواند ، علایمی ، نظیر اختلال در توجه و تمرکز و اضطراب و تحریک پذیری ، افسردگی و کاهش هیجانات ایجاد کند.
در بعضی موارد مراجعین از داروهای مکمل و انواع ویتامین ها استفاده می‌کنند ، که این داروها و ویتامین ها ممکن است مانع درمان شود ، و در این موارد باید با پزشک مربوطه مشاوره کرد .
د : در یکی از انواع دیگر می‌تواند بیمار اپی لپسی داشته باشد ، که در این موقع بیمار ممکن است تشنجات خفیفی ، نظیر صرع پتی مال داشته باشد ، که تظاهرات این نوع بیماری به صورت اختلالات هوشیاری لحظه ای بدون افتادن و پلک زدن است.
این بیماری می‌تواند با بیماری ADHD اشتباه شود ، وبا تشخیص اشتباه ، برای درمان نوروتراپی معرفی شود ، ولی این بیماران نمی‌توانند از نوروتراپی نتیجه بگیرند ، و لازم است برای ادامه درمان به نورولوژیست معرفی شوند.
از مقالات پر مخاطب سایت : rtms چیست
مواردی که در آن علایم بیماری کاهش یافته ، ولی هنوز الکتروانسفالوگرافی تغییراتی مبنی بر بهبودی را نمی‌بینیم:
معمولاً در درمانهای مربوط به نوروتراپی وقتی که علائم بیماری بهبود پیدا می کند ، هم زمان با آن بهبودی و تغییرات در الکتروآنسفالوگرافی نیز مشاهده می شود ، و هدف این است که وقتی که ما در الکتروانسفالوگرافی به کمک نوروتراپی ، تغییراتی می دهیم ،این تغییرات باعث بهبودی شود.
ولی در بعضی موارد ، علیرغم اینکه بهبودی حاصل شده ولی هیچ تغییری را در الکتروانسفالوگرافی هنوز مشاهده نمی کنیم ، چون ممکن است ، تغییرات الکتروانسفالوگرافی خیلی دیر ، ظاهر شود . مثلاً بعد از ۲۰ جلسه ، احتمال دارد ، که ما تغییرات الکتروآنسفالوگرافی را ببینیم ، و در همه موارد بلافاصله بعد از بهبودی اتفاق نمی افتد.
شبیه این را در تاثیر داروها نیز می توان دید ، برای مثال ، زمانی که برای درمان افسردگی ، دارو تجویز میکنیم ، این دارو بلافاصله میزان نوروترانسمیترها در مغز را تنظیم میکند ، ولی هنوز علایم بهبودی در بیمار مشاهده نمی شود ، ونیاز به زمان دارد ، تا علائم بهبودی خود را نشان دهد.
تاثیرات روانی
الف : حالت های روانی خود بیمار ، در زمینه میزان احساس بهبودی و حتی نوع احساسی که بیمار از محیط کلینیک و و دکوراسیون آن و حتی احساسی که بیمار از یک وبسایت جذاب تبلیغاتی ، و یا مقالات معتبر مربوط به نوروتراپی دارد ،همگی عواملی هستند که از نظر روانی می‌تواند در میزان بهبودی بیماران در نوروتراپی تاثیرگذار باشند.
ب. با توجه به اینکه درمان نوروتراپی چندین هفته و چندین ماه ، طول می کشد ، و در این مدت معمولاً بیمار توسط والدین و یا همراهان و افراد خانواده مورد حمایت قرار می گیرد ، میزان حمایت اطافیان بر نتیجه درمان تاثیر بسزائی دارد ، علیرغم این که ، هنوز در الکتروانسفالوگرام تغییرات دال بر بهبودی مشاهده نمی‌شود.
ج. یکی از عللی که در آن معمولاً علائم بهبودی زودتر نمایان می شود ، ، ولی هنوز تغییراتی در الکتروانسفالوگرافی نمی بینیم این است که بیمار میخواهد از انجام نوروتراپی ، زودتر فرار کند ، که بیشتر به علت تعهدات مالی و هزینه درمان نوروتراپی ومسائل مشابه می تواند باشد ، و ممولاً در نوجوانان بیشتر دیده میشود.
عوامل مربوط به فرهنگی اجتماعی:
یکی از عواملی که بیمار به طور ناباورانه و سریع قبل از تغییرات الکتروآنسفالوگرافی از خود علائم بهبودی نشان می دهد ، این است که معمولاً در آن ها از نظر روانی تغییراتی هیجانی ایجاد شده ، مثلا از محیط خانه یا مدرسه و یا ازدواج که حالت سمی داشته رها شده اند
الف در مواردی که نوجوانان اختلال تمرکز و توجه دارند ، وتحت درمان نوروتراپی قرار گرفته‌اند ، معمولاً والدین دوست ندارند ، که از داروهای شیمیایی برای درمان استفاده کنند ، ولی در بعضی موارد نادر ، والدین برای اخذ نتیجه سریع و مطلوب ، دارو تجویز می کنند ، که تجویز هم زمان دارو با نوروتراپی ، نتیجه درمان را مختل کند.
ب. سایر احتمالات مانند ، تغییرات رژیم غذایی ،و خواب و یا بعضی بیماری‌هایی که با دارو به صورت ناگهانی خوب میشوند مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید و غیره می توانند نقش عمده ای در نتیجه درمان نوروتراپی داشته باشند .
دکتر داود آذرنگی متخصص مغز و اعصاب
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان ذهن برتر ایرانیان
جهت دریافت مشاوره و اطلاع از هزینه نوروفیدبک با ما در تماس باشید :
02144221177
02144221180